|
Pasma górskie
Sudety
Sudety są grupą górską położona na terytorium trzech krajów: Czech, Niemiec i Polski. Pod względem wysokości zaliczane są do gór średnich. Są pn-wsch granicą Masywu Czeskiego. Obszarem tych gór biegnie europejski dział wodny Morza Bałtyckiego, Północnego i Czarnego. Długość Sudetów osiąga ok. 320 km, a szerokość ok. 80 km. Obok Gór Świętokrzyskich, są to najstarsze góry w Polsce. Proces ich powstawania został zapoczątkowany ponad 600 mln lat temu. Jednak z czasem ulegały one pod wpływem różnych czynników i kolejno następujących po sobie orogenez (ruchów górotwórczych) przekształceniom. Z ich pierwotnej rzeźby nic nie pozostało.
Sudety ukształtowane zostały w orogenezach: kaledońskej, hercyńskej i alpejskej. Ostateczny kształt tym górom nadała orogeneza alpejska i zlodowacenie mające miejsce w pleistocenie (przed 10 tys. lat). W wyniku pionowych ruchów, cały górotwór został pocięty uskokami na bloki, które uległy przesunięciu w górę lub w dół. Podczas zlodowacenia największe znaczenie odegrały zlodowacenia południowopolskie i środkowopolskie. Wówczas to lądolód wszedł w Kotlinę Jeleniogórską i Kotlinę Kłodzką, pozostawiając po sobie liczne formy polodowcowe (moreny, stawy).
Sudety po stronie polskiej można podzielić na Sudety Zachodnie, Środkowe, Wschodnie.
Sudety Zachodnie
Pogórze Izerskie
Góry Izerskie
Karkonosze
Kotlina Jeleniogórska
Rudawy Janowickie
Góry Kaczawskie
Pogórze Kaczawskie
Sudety Środkowe
Kotlina Kamiennogórska
Góry Kamienne
Góry Wałbrzyskie
Pogórze Bolkowsko-Wałbrzyskie
Obniżenie Noworudzkie
Góry Stołowe
Góry Sowie
Góry Bardzkie
Góry Orlickie
Góry Bystrzyckie
Kotlina Kłodzka
Rów Górnej Nysy
Sudety Środkowe
Góry Złote
Góry Bialskie
Masyw Śnieżnika
Góry Opawskie
Góry Świętokrzyskie
Góry Świętokrzyskie stanowią najwyżej wzniesioną część Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Pasmo to jest najstarszym pasmem górskim na obszarze Polski.
Góry Świętokrzyskie
Karpaty
Karpaty dzielą się na trzy części: Karpaty Zachodnie, Wschodnie i Środkowe. Na obszarze Polski występują Karpaty Zachodnie, które rozciągają się od Beskidu Śląskiego po wschodni kraniec Beskidu Niskiego oraz niewielki fragment Karpat Wschodnich - Bieszczady. Są one częścią wielkiego łuku Karpat ciągnącego się na przestrzeni 1300 km od Bratysławy do Żelaznej Bramy nad Dunajem. Geneza Karpat związana jest z ostatnimi ruchami górotwórczymi - orogenezą alpejską. Góry powstałe podczas tej orogenezy nazywane są alpidami. Partie tych gór zbudowane są głownie ze skał osadowych, które gromadziły się przez miliony lat w wielkim rowie zwanym geosynkliną. Skały tworzą kilka różniących się między sobą serii, które pod wpływem nacisku sił górotwórczych wytworzyły płaszczowiny (fałdy). Siły te były skierowane na północ.
Beskidy Zachodnie
Beskidy Zachodnie mają charakter gór średnich, o wysokościach nad poziom morza między 600 a 1400 m. Wyjątki stanowią: masyw Pilska i masyw Babiej Góry, które przekraczają 1500 m.n.p.m. W zależności od wysokości nad poziom morza wyróżnia się od 2 do 5 pięter krajobrazowych (podgórskie, dolnoreglowe, górnoreglowe, subalpejskie, alpejskie).
Beskid Śląski
Kotlina Żywiecka
Beskid Mały
Beskid Makowski
Beskid Wyspowy
Beskid Żywiecki
Gorce
Kotlina Sądecka
Beskid Sądecki
Beskidy Środkowe
Beskidy Środkowe stanowią pośredni człon pomiędzy Beskidami Zachodnimi a Beskidami Wschodnimi. Do Beskidów Środkowych zaliczamy położony na granicy polsko-słowackiej Beskid Niski oraz Góry Ondawskie na Słowacji. Beskidy Środkowe na obszarze Polski zajmują powierzchnię ok. 2100 km2.
Beskid Niski
Beskidy Wschodnie
Beskidy Wschodnie zaliczane są już do Karpat Wschodnich. W skład Beskidów Wschodnich wchodzi polska część Bieszczad Zachodnich.
Bieszczady
Centralne Karpaty Zachodnie
Podhale
Pieniny
Orawa
Spisz
Tatry
|
